Ruộng bậc thang là nét đặc trưng về văn hóa canh tác của đồng bào các dân tộc Mông ở huyện vùng cao Mù Cang Chải. Vẻ đẹp của những thửa ruộng bậc thang nơi đây được tạo nên từ sự ưu ái của thiên nhiên và đôi bàn tay khóe léo của con người, cải tạo và trồng trọt lên những sườn đồi trải dài ấy, làm cho những sườn đồi như có sức sống. Vẻ đẹp ấy được khắc họa rõ nét nhất vào hai thời điểm trong năm, cũng là lúc đến vụ mùa của người dân nơi đây. Đó là mùa nước đổ - mùa người dân xuống đồng cày ải, làm đất để chuẩn bị gieo cấy cho vụ mùa mới và mùa lúa chín - mùa chờ đợi - mùa gặt hái thành công của bao ngày vất vả.
Toàn cảnh ruộng bậc thang Mù Cang Chải vào mùa nước đổ
Dọc theo quốc lộ 32 từ cửa ngõ của cánh đồng lúa xã Cao Phạ về các xã La Pán Tẩn, Dế Xu Phình, Chế Cu Nha nằm trong di tích Quốc gia ruộng thang và các khu IV huyện Mù Cang Chải, du khách không khởi trầm trồ bởi vẻ đẹp của những cung bậc ruộng bậc thang hiện ra như những tấm gương trước mặt trời rực rỡ. Càng đi sâu vào các bản làng ruộng bậc thang hiện ra càng nhiều, có những nơi bao quanh bốn bề chỉ thấy ruộng bậc thang sẽ làm cho du khách cảm thấy vô cùng thích thú và đẹp mắt. Từng bậc ruộng với muôn hình vạn trạng được người dân nơi đây chăm chỉ điêu khắc mùa này qua mùa khác để rồi tạo nên những thửa ruộng bậc thang cao thấp, to nhỏ đủ cả.
Vào khoảng tháng 5 tháng 6 khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu rơi xuống những triền núi cũng là lúc những ruộng bậc thang bắt đầu trỗi mình sau những ngày nghỉ ngơi. Người dân sẽ dẫn những con nước từ những khe suối về với từng bậc ruộng, cày bừa để bắt đầu một vụ mùa mới. Và đây cũng là thời điểm bắt đầu mùa du lịch ở Mù Cang Chải. Vào mùa nước đổ khi du khách đến với vùng cao Mù Cang Chải sẽ cảm thấy ruộng bậc thang nơi đây tràn đầy sức sống và đẹp như tranh. Lúc này trên những bậc thang người dân đang tranh thủ cấy cày cho kịp mùa vụ. Giống như một bức tranh sơn mài vô cùng sống động và đẹp mắt. Trên khắp những con đường, người dân nơi đây í ới gọi nhau đi làm đồng, những tiếng thúc trâu hay tiếng máy cày rộn ràng tạo nên những âm thanh rộn rã vui tai đến lạ.
Còn đối với mùa lúa chín, nếu du khách đã một lần đến với mảnh đất của huyện vùng cao Mù Cang Chải vào khoảng tháng 9 tháng 10 vào cuối thu chắc chắn du khách sẽ chẳng bao giờ quên cái khoảnh khắc nhìn thấy những sườn đồi, những ruộng bậc thang bạt ngàn màu lúa chín - vàng óng đẹp mắt đến bất ngờ. Hít hà vào mình cái không khí thu mát mẻ, dịu nhẹ của Mù Cang Chải quện với mùi lúa chín thơm mát sẽ mang đến cảm giác thư thái đến lạ. Màu vàng của những ruộng bậc thang được điểm xuyết thêm những bông hoa dại nở trên sườn đồi hay bên bờ ruộng càng làm cho bức tranh thêm phần lộng lẫy và hấp dẫn. Du khách sẽ được đắm chìm trong khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, hùng vĩ và hòa mình vào không khí ngày mùa rộn ràng của người dân nơi đây.
Du khách chụp ảnh vẻ đẹp ruộng bậc thang vào mùa lúa chín tại mâm xôi xã La Pán Tẩn
Trên những thửa ruộng vàng óng đang ru mình theo gió là những người dân vùng cao đang thoăn thoắt tay gặt để đem về những thành quả sau những tháng ngày vất vả, chăm sóc tỉ mỉ. Những tiếng gọi nhau cười nói, tiếng máy tuốt lúa vang lên, tiếng chim líu lo gọi nhau nhặt thóc làm cho những thửa ruộng bậc thang ở các sườn núi ở vùng cao càng thêm náo nhiệt, vui nhộn đã tạo nên một bức tranh về một cuộc sống thanh bình, ấm no hạnh phúc./.
Hồng Mỷ