Khèn Mông là nhạc cụ truyền thống được các tộc người Mông gìn giữ từ bao đời nay bằng hình thức truyền miệng từ đời này sang đời khác. Tuy nhiên với sự phát triển chung của đất nước, thế hệ trẻ đã không còn mặn mà với loại nhạc cụ này, để tiếp tục gìn giữ và phát triển các điệu múa của khèn Mông những năm gần đây đã có nhiều thanh niên chủ động thành lập các câu lạc bộ thu hút đoàn viên thanh niên ở các bản làng tham gia.

 Câu lạc bộ Khèn Mông tham gia tập luyện các điệu khèn.

Câu lạc bộ khèn Mông của xã Lao Chải được ra mắt chưa lâu với sự góp mặt của 12 thành viên đến  từ các bản trên địa bàn xã, sau khi ra mắt câu lạc bộ đã thu hút được nhiều đoàn viên thanh niên tham gia hưởng ứng và trao đổi các điệu múa, nhảy khèn mông truyền thống của đồng bào, cùng với đó còn thường xuyên mời các cụ cáo niêm đến hỗ trợ, giảng dạy và truyền đạt các bài khèn truyền thống cho câu lạc bộ cùng các bạn trẻ có chung sở thích. Đặc biệt là sau khi câu lạc bộ được thành lập các thành viên trong câu lạc bộ đã phát huy hơn thế mạnh của bản thân đối với các điệu khèn cũng như nhảy các điệu múa khèn truyền thống, từ đó giúp cho mỗi thanh niên tham gia vào câu lạc bộ càng thêm hứng thú bởi đây cũng là cơ hội để bản thân mỗi người trong câu lạc bộ gìn giữ, phát huy cho các thế hệ trong tương lai. Anh Lờ A Thông - bản Xéo Dì Hồ A xã Lao Chải, huyện Mù Cang Chải cho biết. “Lý do thành lập nhón là do những năm gần đây thanh niên không còn đan me với cây khèn Mông, nên tôi thấy phải thành lập nhóm để gìn giữ và tập hợp được đông đảo đoàn viên thanh niên tham gia vào câu lạc bộ từ đó thu hút các đối tương thanh niên và giới trẻ tham gia”

 Giờ giải lao của câu lạc bộ trong các buổi tập khèn.

Cây khèn luôn gắn liền với các điệu nhảy truyền thống và phong tục tập quán của đồng bào Mông, theo quan niệm của các thế hệ người Mông cây khèn là biểu tượng linh thiêng, ngoài việc dung để đưa tiễn linh hồn người đã khuất về với tổ tiên, cây khèn còn là biểu tượng của văn hóa và mang những dấu ấn vượt thời gian cùng với sự trường tồn và phát triển của người Mông. Vào các dịp lễ hội tiếng khèn sẽ được các chàng trai người Mông sử dụng như một nhạc cụ để gọi bạn đời hay thể hiện sự nam tính, sự khéo léo của người đàn ông và việc thành lập câu lạc bộ đã giúp cho các thành viên hỗ trợ lẫn nhau trong việc truyền dạy cho thế hệ tương lai nhiều hơn so với trước. Anh Sùng A Vàng - bản Xéo Dì Hồ A, xã Lao Chải, huyện Mù Cang Chải tâm sự.“Trước đây dù có học về khèn nhưng do công việc còn bận nên cũng không có cơ hội giao lưu học hỏi như hiện nay nhất là sau khi có các chủ trương chính sách về thành lập câu lạc bộ đã giúp bản thân tôi có them cơ hội giao lưu học hỏi để hoàn thiện bản thân và học tập, trao đổi them các bài khèn. Từ đó giúp tôi và các thành viên trong câu lạc bộ có them thời gian để truyền dạy cho thế hệ trẻ”.

 Anh Sùng A Vàng thành viên trong câu lạc bộ trao đổi các điệu nhảy của khèn Mông với các thành viên khác.

Việc thành lập câu lạc bộ cũng đã được chính các cụ cao niêm trong làng bản công nhận và coi đây là một mô hình mới tạo điều kiện cho các thế hệ được tham gia học tập, rèn luyện các điệu nhảy, múa khèn ngày một rộng rãi. Từ đó chính các cụ sẽ là người điều chỉnh, hỗ trợ lựa chọn các điệu khèn truyền thống giúp các thành viên trong câu lạc bộ ngày một hoàn thiện và hiểu rõ hơn về văn hóa cây khèn, trong đời sống văn hóa và tâm linh của đồng bào dân tộc Mông. Cụ Lờ A Trừ - bản Xéo Dì Hồ A xã Lao Chải huyện Mù Cang Chải nói.“Tôi thấy hiện nay thế hệ trẻ không còn mặn mà với cây khèn và các đội khèn truyền thống cũng không còn giống như trước của chúng tôi, nhưng cũng vui khi có thanh niên đứng lên thành lập câu lạc bộ như này để bảo tồn nét văn hóa này”.

 Các thành viên tham gia tập các điệu mới.

Cùng với Câu lạc bộ Khèn Mông, hiện nay xã Lao Chải nói riêng và huyện Mù Cang Chải nói chung đang triển khai thực hiện kế hoạch Bảo tồn phát huy các giá trị bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số trên địa bàn. Vì vậy việc thành lập câu lạc bộ sẽ tạo điều kiện cho các thành viên thực hiện nhiệm vụ sưu tầm, dàn dựng, tập luyện và khôi phục, lưu giữ lại các điệu khèn, các điệu múa, nhạc cụ, các trò chơi truyền thống, để các thành viên luyện tập phục vụ trong các đợt biểu diễn vào những dịp lễ, Tết, ngày hội, chào mừng các sự kiện lớn của huyện, của tỉnh và tổ chức cho các thành viên tham gia giao lưu khèn mông. Tuy mới đi vào hoạt động một thời gian ngắn, nhưng các thành viên CLB đã phát huy được hiệu quả cao trong việc truyền dạy, bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mông thông qua các hoạt động giao lưu khèn mông, góp phần quảng bá văn hóa, vẻ đẹp con người Mù Cang Chải tới du khách. Anh Lờ A Xềnh – bản Xóe Dì Hồ A, xã Lao Chải huyện Mù Cang Chải cho biết.“Đối với các điệu khèn cũng không khó nhất là đối với truyền thống để lại nên việc học các điệu khèn, nhảy các điệu múa đều không quá quá khó, nhất là nhảy các điệu thì có nhiều điệu nhảy trong các dịp lễ hội nhưng bài khèn để nhảy thành điệu nhảy thì cũng chỉ tập trung vào 1 đến 2 bài. Hiện nay giới trẻ không còn mặn mà nhưng đây là nhạc cụ truyền thống nên bản thân tôi cũng như các thành viên trong câu lạc bộ sẽ tiếp tục truyền dạy cho con cháu để không mất nét văn hóa này”.

 Các thành viên tham gia học các điệu khèn mới.

Để duy trì hoạt động của các thành viên trong CLB và phát triển thêm các CLB Khèn Mông mới, trong thời gian tới, Xã đoàn Lao Chải nói riêng và lực lượng đoàn viên thanh niên trên địa bàn huyện Mù Cang Chải tiếp tục tập hợp lực lượng và những nhóm có chung sở thích để thành lập các câu lạc bộ bảo tồn gìn giữ khèn Mông. Có thể thấy, việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc Mông nói chung và văn hóa Khèn Mông nói riêng tại huyện Mù Cang Chải không những góp phần xây dựng, phát triển đời sống văn hóa tinh thần lành mạnh cho người dân mà còn góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển. Đồng thời tạo điều kiện cho du khách gần xa được tìm hiểu và khám phá các  nét văn hóa đặc trưng của đồng bào dân tộc Mông trên địa bàn huyện Mù Cang Chải.

A Lù